Er is veel te doen over het openbaar vervoer tijdens de coronacrisis. Hoe veilig is het eigenlijk op bus, tram of metro gezien je niet altijd voldoende afstand kan houden? Het is een vraag die ook heel wat wetenschappers bezighoudt. En wat zeggen de experts? Wanneer de aanbevolen maatregelen goed worden opgevolgd, dan is het openbaar vervoer veilig. Meer uitleg in deze blogpost.
We hadden het eerder op onze blog al eens kort over enkele bestaande wetenschappelijke studies over COVID en het openbaar vervoer. De Internationale Unie van Openbaar Vervoer (UITP) ging een stap verder. Ze bundelde de beschikbare internationale onderzoeken in een zogenaamde policy brief. Wat blijkt? Het openbaar vervoer blijkt veilig.
Geruststellende studies
Een studie van Santé Publique France toont dat tussen 9 mei en 28 september 2020 slechts 1,2 % van de COVID-clusters verbonden waren aan vervoer (land, lucht en water). De clusters doen zich vooral voor op het werk (24,9 %), scholen en universiteiten (19,5 %), gezondheidsinstellingen (11 %), privé en openbare evenementen (11%), familiale bijeenkomsten (7 %), etc. Nog recentere cijfers van Santé Publique France tonen aan dat er niet alleen weinig clusters ontstaan in het openbaar vervoer, maar dat ze ook weinig “kritiek” zijn.
Het Duitse Robert Koch-Institut publiceerde in augustus 2020 een artikel in het Epidemiological Bulleting. Dat toont aan dat slechts 0,2% van de Duitse clusters kon toegeschreven worden aan vervoer.
Volgens een analyse van UK Rail Safety Body (RSSB), het Britse organisme voor spoorveiligheid, bedraagt de kans dat je COVID-19 oploopt tijdens een treinrit 0,01% (1 kans op 11.000 ritten). Als je een mondmasker draagt, daalt dat risico tot 0,05% (1 kans op 20.000 ritten).
Een proefmodel van de Universiteit van Colorado Boulder, gepubliceerd in National Geographic op 11 augustus 2020, schat de kans op besmetting in een goed geventileerde metro dan weer op 0% na 70 minuten, wanneer je stil en rustig blijft.
Japan
In het wetenschappelijk tijdschrift Science verscheen op 2 mei 2020 een artikel van de American Association for the Advancement of Science. Dat gaf aan dat er in Japan tijdens deze coronacrisis geen enkele cluster te vinden was in treinen naar buitenwijken van steden. De verklaring? De reizigers zijn over het algemeen alleen, stil en dragen een mondmasker.
Een studie van Bloomberg CityLab tenslotte, gepubliceerd op 9 juni 2020, baseerde zich op gegevens verzameld tussen 9 mei en 3 juni. Het heeft het over 150 clusters gedetecteerd in Frankrijk. Geen enkele van die clusters was terug te brengen tot het openbaar vervoer in een land dat 6 metronetten, 26 tramnetten en vele stedelijke buslijnen telt.
Respect voor regels fundamenteel
Waarom is het openbaar vervoer veilig in vergelijking met sommige andere sectoren? Het is een combinatie van factoren en maatregelen. Het gaat om verplichte mondmaskerdracht, relatief kort verblijf, weinig praten, een goed reiniging en desinfectering en een goede ventilatie.
Eerst en vooral moet je in de voertuigen en stations verplicht een mondmasker dragen. Het is geweten dat als iedereen dit draagt, het risico op overdracht van het virus klein is.
Tegelijk breng je in het openbaar vervoer gemiddeld niet zoveel tijd door. Bovendien reizen mensen vaak alleen en praten ze meestal niet. Zo stoten ze dus nauwelijks potentieel besmette druppeltjes uit.
Ook beschikken bus, tram en metro over goede ventilatiesystemen. De lucht wordt sowieso goed ververst door veelvuldig openen en sluiten van de deuren.
Tot slot verlaat sinds de start van de coronacrisis geen enkel voertuig de stelplaats zonder te zijn gedesinfecteerd. Ook aan de grote eindpunten is in bijkomende reiniging voorzien. De MIVB investeert miljoenen in die extra schoonmaakbeurten.
Deze infografie van The British Medical Journal is een heel mooie samenvatting van de risico’s en de combinatie van deze factoren.
Efficiënte maatregelen tijdens coronacrisis
Tijdens de lockdown van maart 2020 was het voor ons heel belangrijk om te blijven rijden om mensen met een essentieel beroep, zoals zorgverleners of winkelpersoneel, naar hun werkplek te kunnen brengen. Versoepeling na versoepeling keerden ook steeds meer reizigers terug, ondanks de coronacrisis.
Al heel snel nam de MIVB, net als de meeste openbaarvervoersbedrijven, extra maatregelen. Ze deed dat in overleg met de overheid. Zo wordt het aanbod aangepast en geprobeerd om aan maximale capaciteit te rijden. De MIVB investeerde sinds het begin van de crisis al miljoenen in extra reinigen en desinfecteren van voertuigen en stations.
Een fundamentale maatregel in de strijd tegen het virus is de mondmaskerplicht in stations en voertuigen (en de controle hierop). Voorts kunnen de reizigers de bezetting van voertuigen en stations bekijken in de app en op de website om drukte te vermijden. Klanten kunnen nu ook contactloos betalen op het hele net.
De UITP benadrukt in haar document over de coronacrisis overigens nog de belangrijke rol die het openbaar vervoer speelt sinds het begin van deze crisis voor iedereen die erop rekent om zich te kunnen verplaatsen.