Wist je dat je om metrobestuurder te worden, veel meer moet kunnen dan louter met een metro rijden? We trokken naar Ayhan Topbag, opleider metro, die ons in detail uitlegt hoe de opleiding tot metrobestuurder eruit ziet.

Samen met je collega-trambestuurders en -buschauffeurs, vervoer je als metrobestuurder in Brussel elk jaar miljoenen reizigers. In de Brusselse ondergrond strekt het metronet zich uit over 37,5 kilometer. Daar komt met de nieuwe lijn 3 op termijn nog eens 10 kilometer bij. Om die reizigers te vervoeren heeft de MIVB natuurlijk bestuurders nodig. Maar hoe word je metrobestuurder?

Metrobestuurder in 47 dagen

Ayhan werkt al een tiental jaar voor de MIVB. Hij was eerst zelf 5 jaar lang metrobestuurder, voor hij opleider werd. Hij ontvangt ons in het Metro Training Center, in metrostation Delta. Aspirant-metrobestuurders krijgen er hun opleiding. “Nadat je hebt gesolliciteerd en slaagt voor een persoonlijkheidstest, kom je in het opleidingscentrum terecht”, legt Ayhan uit. “De opleiding duurt 47 dagen. Het is een mix van theorie en praktijk, in de klas, op het net en in de stelplaats.”

Een job als metrobestuurder moet je echt verdienen. “Je volgt een zeer specifiek en goedgevuld programma, met permanente evaluatie en regelmatige testen. Wij zijn zeer veeleisend, want als metrobestuurder vervoer je veel mensen en draag je een enorme verantwoordelijkheid.”

Permanente evaluatie

Van de 1ste tot de 23ste dag van je opleiding krijg je theorie en praktijk op het terrein en in de stelplaats. Op de 24ste dag testen de opleiders je kennis. “Zo kunnen we bepalen wie de opleiding al dan niet mag verderzetten”, verduidelijkt Ayhan.

Wie metrobestuurder wil worden, moet op elke test minimum 80 procent halen, zowel op het theoretische als praktische gedeelte. “Slaag je, dan mag je naar de volgende fase: met de metro rijden op het net, onder begeleiding van een instructeur.”

Veiligheid en ervaring

De rest van de opleiding bestaat uit verschillende fases. “We komen dan stilaan in de echte realiteit op het terrein,” vertelt Ayhan. Als toekomstige metrobestuurder oefen je op verschillende simulatoren en leer je verschillende types metro besturen. “Je moet kunnen rijden met alle types metro die we bij de MIVB hebben. Je hebt geen keuze!”

Volgende stap na de simulator is met een lege metro rijden onder begeleiding van een instructeur. Elke oefening kom je een stap dichter bij de realiteit, tot een normale dienst, met reizigers aan boord.

Daarnaast legt de opleiding ook het accent op andere elementen. Een metro besturen is veel meer dan er louter mee kunnen rijden. De veiligheid van de reizigers staat helemaal bovenaan het prioriteitenlijstje. Je moet als toekomstige bestuurder moet alle mogelijke veiligheidsregels kennen en kunnen toepassen. Het gaat onder meer over de derde rail die de metro van stroom voorziet en onder 900 Volt staat, pannes zelf kunnen oplossen, noodprocedures etc. Vergeet ook niet alle manoeuvers in de stelplaats zoals de stelplaats binnen- en buitenrijden, rechtsomkeer maken,…

Examens metrobestuurder

Op het einde van de opleiding krijgt elke leerling een evaluatie. Na 4 dagen van intensieve herhalingen leggen de studenten hun examen af. Gedurende 2 dagen passeert alle leerstof de revue, van a tot z. Op het einde krijgt je een eindscore. “Het examen telt 11 delen. Op elk ervan moet je 80 procent halen. Geen 50, geen 60, geen 70. Je moet de materie echt zeer goed beheersen en daarom is het minimum 80 procent,” legt Ayhan uit.

In 2021 slaagden 50 kandidaten na hun opleiding in het Metro Training Center. “Meer dan 3 op de 4 kandidaten slagen in hun examen. Het slaagpercentage schommelt tussen de 85 en de 90 procent.”

Typische dag kandidaat-metrobestuurder

Hoe ziet een typische dag in het opleidingscentrum metro eruit? Je dag begint om 7.45 uur met 2.30 uur theorie. Nadien nemen de leerlingen, die met 4 in een klas zitten, plaats in de simulator. In de namiddag gaat de focus naar het net en de stelplaats. De dag eindigt met een vragenlijst over wat die dag werd behandeld. “Vanaf dag 7 of 8 van de opleiding bevat de lijst ook vragen over theorie die de eerste 4 dagen werd gezien. Zo blijven we hun kennis en begrip testen,” geeft Ayhan aan. “De kandidaten krijgen uiteraard een hele cursus mee in het begin.”

Simulator

In het training center van de MIVB staan maar liefst 5 verschillende simulatoren ter beschikking van de leerlingen, één per type metro. Doel is dat je ons net leert kennen, met elk type metro in onze vloot. “Wie bij ons begint, moet sowieso met alle metrostellen kunnen rijden, van de oudste tot de meest recente,” aldus Ayhan.

De simulatoren zijn er overigens niet enkel voor de leerlingen. Elke metrobestuurder krijgt om de 6 maanden een opfrissing en moeten testen doorstaan. Ook wie een nieuwe model metro moet leren besturen, zoals onze splinternieuwe M7, gaat eerst langs de simulator.

Je traint dagelijks gemiddeld 30 minuten in de simulator. De instructeurs serveren je een hele reeks noodsituaties zoals een panne of een brand in een station. Je moet dus tegelijk leren rijden met de metro en alle mogelijk scenario’s die daarbij horen. “Terwijl de ene kandidaat in de simulator zit, kijken de anderen toe. Ze zien wat er gebeurt en luisteren naar wat gezegd wordt. Ze kunnen ook samen met de instructeur tussenkomen. Vaak vragen we hun mening over de situatie”, aldus Ayhan. Door deze permanente interactie leert iedereen zijn toekomstig beroep door observatie en dialoog.

Klaar voor de metro

Eens geslaagd, worden de kersverse metrobestuurders toegewezen aan een stelplaats. “De nieuwe bestuurders kunnen niet kiezen met welk materiaal ze mogen rijden. Alles hangt af van de stelplaats waar ze zullen werken,” zegt précise Ayhan.

“Een metro besturen is één ding”, voegt Ayhan nog toe. “Maar wat het beroep echt complex maakt is alles wat erbij komt: communicatie, de procedures als iets fout loopt, de signalisatie, het reactievermogen bij een panne,… Een goede metrobestuurder moet dus heel aandachtig en pragmatisch zijn.”

• Wil je zelf graag bij de MIVB werken? Afspraak op onze jobsite.
• Vond je dit goed artikel? Dan wil je misschien ook dat over buschauffeurs lezen.