Ze beschermen je tegen wind en regen en geven je een plek om te zitten terwijl je op je bus of tram wacht. Ze zijn vaak herkenningspunten in de stad. Ze sieren bijna alle van de 2.180 MIVB-haltes in het gewest. We hebben het natuurlijk over wachthuisjes, of door veel Brusselaars ook bekend als “abribus”. Hoe ze zijn ontstaan en welke belangrijke historische waarde ze meedragen? Je leert er alles over in deze blogpost.

Abribus: een geregistreerd handelsmerk van JCDecaux

Jean-Claude Decaux (JCDecaux), een Franse reclamegoeroe en ondernemer, ziet al snel het belang in van straatmeubilair als reclamemedium. Zijn idee is eenvoudig: reizigers die op hun bus of tram wachten beschutten tegen de soms gure weersomstandigheden en het meubilair en onderhoud ervan financieren met reclame. Deze wachthuisjes, die overal in Brussel te vinden zijn, bestaan over het algemeen uit :

• een bank of zitplaatsen (met variabele hoogte afhankelijk van de hellingsgraad van de straat)
• vuilnisbakken
• informatie- en reclameborden
• in de meeste gevallen een wachttijdaanduider
• een haltebord
  
  

JCDecaux is eerst enkel aanwezig in Frankrijk maar breidt haar activiteiten in 1967 uit naar Brussel. Er zijn op dat moment maar heel weinig bushokjes in de hoofdstad. Het gedepondeerde merk “abribus” wordt gemeengoed en later krijgt JCDecaux er ook een concurrent bij: Clear Channel. Elke Brusselse gemeente beslist zelf met welk bedrijf ze een contract afsluit.

De historische schuilhuisjes: kleine architecturale pareltjes

De oude wachthuisjes die dateren van voor de commercialisering zijn kleine gebouwtjes of schuilplaatsen die deel uitmaakten van de stedelijke infrastructuur van de stad. Vroeger dienden ze als halte voor trams en bussen en boden ze onderdak aan reizigers die op hun vervoer wachtten. Het ontwerp van deze bouwwerken varieerde in de loop der tijd en weerspiegelde de architecturale stijlen die in zwang waren op dat moment. De MIVB gebruikt sommige nog steeds. Zo verhuist de MIVB in 2025 een historisch schuilhuisje in Watermaal-Bosvoorde.

Een paar van deze schuilhokjes werden in de loop der tijd erfgoed. Ze getuigen van de evolutie van de stedenbouw en architectuur in Brussel. Ze zijn van historisch en esthetisch belang en in sommige gevallen werden ze gerestaureerd of bewaard als een integraal onderdeel van het stadslandschap.

De meeste wachthuisjes in Brussel worden gekenmerkt door hun kleine formaat en specifiek ontwerp, vaak met schuine daken of luifels als bescherming tegen de regen. Hun architectuur kan art nouveau, art deco of meer modernistische elementen bevatten, afhankelijk van de bouwperiode.

Minder praktisch

Er werd  vroeger anders aangekeken tegen de wachtomstandigheden op het openbaar vervoer dan vandaag. Comfort voor de reizigers aan de haltes leek vroeger minder een zorg. De  kleine schuilhokjes waren wijdverspreid over Brussel. Naarmate het bus- en tramnetwerk evolueerde, verdwenen de meeste van deze hokjes. Slechts een handvol staat er nog, verspreid over de verschillende Brusselse gemeenten.

Bijna over het volledige MIVB-net

Wachthokjes zijn zowat het meest zichtbare element van MIVB-haltes.

De Brusselse bushaltes zijn meestal 20 meter lang, tramhaltes 45 meter. Elke halte heeft een bord met haltenaam, de meesten krijgen ook een wachttijdaanduider. Deze grijze schermen tonen de naam van de halte, de lijnen die er passeren en de dienstregeling.  De MIVB zorgt ervoor dat de haltes alle nodige informatie bevatten, toegankelijk en veiligheid zijn. Niet alleen voor de reizigers maar ook voor toevallige voorbijgangers. Ondertussen is bijna elke halte voorzien van een schuilhokje.

Enkele cijfers

In 2024 : 

• 84% van de tramhaltes zijn uitgerust met één of meer schuilhuisjes 
• 63% van de bushaltes zijn uitgerust met één of meer schuilhuisjes
• 98 % van de gemengde haltes zijn uitgerust met één of meer schuilhuisjes
• Ongeveer ¾ van de schuilhuisjes met reclame zijn van JC Decaux (14 gemeente), Clear Channel beheert de rest. 
• Er bestaan ook atypiche gewestelijke of gemeentelijke schuilhuisjes, tijdelijke wachthokjes (op een metalen plaat) en MIVB schuilhuisjes. 
• Momenteel heeft zo’n 30 procent van de bus- en tramhaltes geen wachthuisje 

Historische wachthuisjes zelf ontdekken

Best wat van de historische schuilhuisjes bevinden zich op emblematische plaatsen in Brussel en kan je ontdekken tijdens wandelingen of een uitstapje. Ze vertellen een deel van het verhaal van het openbaar vervoer en de stedelijke ontwikkeling van de stad.

Je vindt ze terug op deze kaart:

Meer weten over onze schuilhuisjes? Lees dan zeker het artikel “De omgekeerde halte: blunder of geniaal”.