Het zal nog even duren vooraleer we zwevende wagens boven gebouwen zullen zien zoeven, maar er zijn wel al heel wat concretere voorbeelden die we in de toekomst mogen verwachten en die de MIVB volop aan het testen is. Onze innovatie-expert Philippe Vandewauwer geeft een woordje uitleg over waterstofbussen, autonome voertuigen en de modernisering van de metro.
Philippe Vandewauwer studeert af als industrieel ingenieur in de jaren ’80, waarna hij aan de slag gaat in de autoindustrie. “Die stap heeft mij een brede kijk gegeven op mobiliteit. Dat is handig wanneer je voor het openbaar vervoer werkt. Zo denk je niet in stereotypen over de auto, wat vaak een valkuil is.”
Zijn eerste jaren bij de MIVB werkt hij voor de metro. “Ik leerde daar wat het is om MIVB’er te zijn, want dat is bijna een job op zich”, lacht Philippe.
Modernisering van de metro
De ontwikkelingen aan de metro staan niet stil: denk maar aan de aanleg van metrolijn 3 en de komst van de nieuwe metrostellen M7, die op langere termijn volautomatisch zullen kunnen rijden.
“We hebben een heel erg mooie metro. Als kind was ik bij de inhuldiging van de metro en toen was die al hypermodern, een knap staaltje technologie. Bijna alsof het uit een sciencefictionfilm kwam”, vertelt Philippe. “Onze metro’s zijn op dit moment goed geëvolueerd. Ze zijn aangenaam en comfortabel om met te reizen.”
De MIVB is natuurlijk niet alleen verantwoordelijk voor de modernisering van de metro. Bij grote infrastructuurwerken, zoals de aanleg van tunnels en nieuwe stations, krijgen we soms nog te maken met de Belgische ‘traagheid’ of voorzichtigheid. “Daarbovenop moeten we ook rekening houden met de complexiteit van Brussel en de vele meningen van onze gebruikers”, voegt Philippe daar aan toe. Mensen zijn terecht veeleisender geworden.
Zo zijn sommige mensen geen grote voorstander van de metro. “Mogelijk heeft dat te maken met hoe de metro vroeger in Brussel werd aangelegd. Toen gooide men gewoon de stad open. Vandaag is dat helemaal anders.”
Philippe begrijpt de tegenstand niet zo goed. “Het zijn vaak dezelfde mensen die Kopenhagen als groot voorbeeld nemen. Wel, die stad is zeker niet groter dan Brussel en investeert volop in de ontwikkeling van haar metro.”
Er zijn absoluut nog zaken bij de metro die aan verbetering toe zijn, maakt Philippe duidelijk. “Metrolijn 3 is een stap in de goede richting. Deze lijn gaat met een heel grote capaciteit zeker en vast helpen om de stad met elkaar te verbinden. In het zuidwestelijke en westelijke deel van Brussel is er ook ruimte tot verbetering.”
Tegelijk legt Philippe uit dat Brussel volstuwen met een densiteit aan metrolijnen, zoals bijvoorbeeld in Parijs, niet zo veel zin heeft. “Er zijn nog meerdere manieren om je makkelijk en vlot te verplaatsen dan alleen de metro.”
Volgens Philippe kan de tram een groot deel opvangen waar de metro tekortkomt. “België is een land dat heel gericht is op de tram. We gebruiken hem veel meer in vergelijking met andere landen. Dat vangt een beetje de leemtes van de metro op. We hebben daar ook al een heel uitgebreid net, dat de moeite is om verder te ontwikkelen.”
Waterstofbussen
Na zijn passage bij de metro krijgt Philippe de kans om door te groeien naar het team Project & Innovation, een kans die hij grijpt met beide handen. Eén van zijn eerste taken is het onderzoek van de mogelijkheid om waterstofbussen in te zetten. “Ik kende niets van waterstofbussen, maar echt absoluut niets! Ondertussen doe ik bijna niets anders meer”.
Voor Philippe is het duidelijk wat waterstofbussen kunnen beteken voor de MIVB. “Ze zijn een middel in de strijd tegende klimaatverandering, een strijd die voor mij op de eerste plaats komt. Innovatie is daarbij een wapen. Want bussen die rijden op waterstof zijn tenslotte elektrisch aangedreven.”
“De eerste testen die we binnenkort doen met een waterstofbus zijn vitaal. Maar ze zijn maar een eerste stap. Zo maken we nu al de denkoefening naar een volgende fase: hoe kunnen we bijvoorbeeld een volledige lijn laten functioneren met alleen waterstofbussen”. Bij de invoering van een waterstofbus komt immers veel mee kijken dan de bus alleen. Zo is bijvoorbeeld de levering van de waterstof een groot vraagstuk.
Project SAM-e: autonome voertuigen
Naast waterstofbussen houdt Philippe zich ook bezig met onderzoek naar autonome voertuigen. Een project dat het team zelf opdeelt in ”seizoenen”. Het eerste seizoen was een eerste test in de zomer van 2019 in het Woluwepark. “Het tweede seizoen, een test in een meer complexe omgeving, was gepland in de zomer van 2020 maar kon helaas niet doorgaan door de coronacrisis”, aldus Philippe. De bedoeling is de testen van zodra het kan te hernemen.
“We hebben wel uit die eerste afgewerkte fase geleerd dat de voertuigen die we getest hebben interessant zijn, maar nog relatief ver af staan van wat we ervan verwachten in de toekomst. Er bestaan betere alternatieven. Zo hebben wij in Frankrijk al een wagen getest die helemaal autonoom, waarbij de bestuurder zijn handen op zijn benen hield, gewoon door de stad reed en bijvoorbeeld kruispunten en ronde punten nam. Maar zelfs met die technologie zie ik autonome wagens niet voor 2035 of 2040 in het Brusselse straatbeeld verschijnen.”
Volgens Philippe is het daarom belangrijk een flexibel net op te stellen en zo snel te kunnen inspelen op de vraag van onze reizigers. “We moeten blijven onderzoek voeren naar autonome voertuigen. Er is nog heel wat te ontdekken. Hoe vlot dat onderzoek zal gaan is sterk afhankelijk coronacrisis”, voegt Philippe daar nog aan toe.
Mobiliteitsoplossing van morgen
Volgens Philippe ligt de sleutel tot succes voor de toekomst dus in flexibiliteit. “De mobiliteit van morgen is geen zwart-witverhaal: de realiteit is eerder grijs. Een mix van alle mobiliteitsmogelijkheden is wat van het openbaar vervoer een succes kan maken.”
“De MIVB kan dit niet alleen en moet daarvoor ook kunnen rekenen op diverse partners om samen aan een duurzaam net te bouwen. Denk maar aan MAAS, deelfietsen, -steps en -wagens en nog zo veel meer mogelijkheden om je door Brussel te vervoeren.”
“De coronacrisis betekende een versnelling, onder meer voor de technologie. We denken op een andere manier over mobiliteit dan vroeger. We gaan niet volledig terug naar een wereld zoals die was zoals, bijvoorbeeld door telewerken. Dat zet ons ook als openbare vervoersmaatschappij met de voeten op de grond. Het herinnert ons er aan dat we altijd snel moeten kunnen reageren en ons moeten kunnen aanpassen aan mentaliteits- en gedragsveranderingen.”
Meer weten over de mobiliteit van de toekomst? Lees ook deze artikels: